اعتقاد بر این است که گیاهان داروئی از منابع مهم مواد شیمیایی با اثرات درمانی موثر هستند. امروزه میل به سمت استفاده از داروهای گیاهی در جهت درمان بیماریهای مختلف بر کسی پوشیده نیست و در حال تبدیل به یک فرهنگ عمومی در کشور ما می باشد.

شناسایی و استفاده موثر از پتانسیلهای موجود می تواند در کاهش عوارض استفاده از داروهای شیمیایی، کاهش هزینه های درمان موثر واقع گردد.

زرین گیاه که در ایران و در نقاط مختلف به اسامی محلی مختلفی همچون آغ باش، گل باغچق، بادرنجبویه و ... نامیده می‌شود از گونه های با استفاده خواص داروئی است که در مناطق سردسیر با ارتفاع 2300 الی 3000 متر از سطح دریا و در مناطق سنگی رشد می کند. این گونه گیاهی با ارزش دارویی بالا را در منابع مختلف از در معرض انقراض بودن این گوه گیاهی نام برده اند. زرین گیاه در مناطق مختلف استان خراسان شمالی و در ارتفاعات یافت می شود ولی متاسفانه همچون دیگر گونه های بارزش گیاهان داروئی دیگر، اهمیت چندانی به این گونه با ارزش داده نمی شود. و حتی اغلب مردم نیز آشنایی با این گونه گیاهی و اثرات داروئی آن ندارند.

در این مبحث ابتدا به نتایج تحقیق آزمایشگاهی اثرات درمانی اسانس زرین گیاه بر روی موش آزمایشگاهی که نتایج آن در ژورنال Journal of Pharmacy & Pharmaceutical Sciences اشاره میشود و سپس به خواص درمانی آن برگرفته از منابع مختلف اشاره می گردد.

زرین گیاه که بصورت وحشی در نقاط وسیعی از ایران رشد می کند، از خانواده Labiatae بوده و در جنوب شرق آسیا بصورت فراوانی یافت می شود. اثرات ضد-هیپرلیپیدمی و سیستم ایمنی برای این گونه گزارش شده است.

اجزاء اصلی این گیاه شامل لیمونین، Verbenone, alpha-terpineol, ، الکل پریلیل و کاریوفیلین می باشد. براساس تحقیق مذکور صورت گرفته، اثرات درمانی اسانس زرین گیاه قابل مقایسه با هیوسین و ایندومتاسین می باشد.

  اثرات درمانی این گیاه شامل کاهش تب ، درد مفاصل و روماتیسم ، تقویت حافظه، درمان بیماری ام اس، سریع کردن جریان خون، درمان سرگیجه، وزوزگوش وسردرد اشاره شده است.

لیمونن که یکی از اجزای اصلی اسانس زرین گیاه می باشد، به عنوان یک مهار کننده آنزیم مبدل آنژیوتانسین، ضد تومور، ضد ویروس، باکتری کش، عامل پیشگیری کننده از سرطان، ضد کاندیدیا، خلط آور، مهار کننده رشد قارچ­ها، ضد اسپاسم و مسکن موثر می باشد. ژرانیول نیز یکی از ترکیباتی است که در اسانس زرین گیاه وجود دارد و سبب ممانعت از رشد و سنتز پلی آمین ها در سلول ­های سرطانی انسان شده است .

خواص ضد سرطانی زرین گیاه:

وجود ترکیب فلاونی به نام زانتومیکرول Xanthomicrol در برگهای زرین گیاه گزارش شده است که این ترکیب مسئول اصلی خاصیت ضد سرطانی در این گیاه می باشد.لازم به ذکر است که این ترکیب در عصاره زرین گیاه نسبت به داروی ضد سرطان Doxorubincin اثر قوی تری را بر علیه سلول های سرطانی از خود نشان داده است و هم چنین عوارض جانبی بسیار کمتری را از خود را بر روی موش آزمایشگاهی نشان داده است.