توبرکولوماهای سیستم عصبی مرکزی

In-Suk Bae, M.D., Ph.D., Yung Ki Park, M.D., Ph.D

مردی ۵۷ ساله با سابقه درمان قبلی سل ریوی، با سابقه ۲ هفته درد گردن، سردرد و سوزن سوزن شدن در دست راست به اورژانس مراجعه کرد. معاینه فیزیکی کاهش قدرت گرفتن اشیا در دست راست را نشان داد. سی تی قفسه سینه، الگوی گره‌های ارزنی را در هر دو ریه نشان داد. MRI سر با تقویت گادولینیوم، گره‌های کوچک، کروی و محیطی تقویت شده متعددی را در نیمکره‌های مغزی (پانل‌های A و B) ، گانگلیون‌های پایه، مخچه و ساقه مغز و همچنین در نخاع فوقانی با ادم اطراف (پانل C) نشان داد. هیچ تقویت لپتومننژیال مشاهده نشد. نتایج آنالیز مایع مغزی نخاعی طبیعی بود و کشت مایع مغزی نخاعی هیچ رشدی را نشان نداد. در کشت خلط، مایکوباکتریوم توبرکولوما رشد کرد. تشخیص توبرکولوماهای سیستم عصبی مرکزی (CNS) در زمینه سل ارزنی داده شد. توبرکولوماها ضایعات گرانولوماتوزی هستند که در اثر گسترش هماتوژن سل ایجاد می‌شوند. وقتی تعداد زیادی از این ضایعات در مغز وجود داشته باشند، ممکن است در تصویربرداری الگوی “آسمان پرستاره” دیده شود. توبرکولوماهای سیستم عصبی مرکزی ممکن است با مننژیت سلی مرتبط باشند یا نباشند (مانند این مورد) . درمان با داروهای ضد سل و دگزامتازون آغاز شد. تقریباً ۱ ماه بعد، علائم بیمار شروع به فروکش کردن کرد. در ویزیت پیگیری ۱۸ ماهه، علائم او به طور کامل برطرف شده بود و MRI مجدد سر طبیعی بود.

N Engl J Med 2025;392:1846. May 3, 2025. VOL. 392 NO. 18