Bo Han, MD. Lishuai Xiao, MD. Xishan Xiong, MD
مسمومیت مزمن با جیوه به علت ثانویه استفاده از کِرِم های غیر آلیِ سفید کننده پوستِ حاوی جیوه اغلب به دلیل علائم غیر اختصاصی آن به اشتباه تشخیص داده می شود. قربانیان قبل از آغاز آزمایشات توکسولوژی جیوه توسط پزشکان متخصص مختلف با شک به بیماری های دیگر ویزیت می شوند.
کِرِم های حاوی جیوه علی رغم منع قانونی در استفاده از جیوه در محصولات آرایشی بیشتر از مقادیر نشان دار، هنوز در این دوره که تجارت الکترونیک و سفرهای آسان باب شده است به آسانی در دسترس هستند. ما در این مقاله فرد بیماری را توضیح می دهیم که به نروپاتی و نفروپاتی با علت ثانویه به مسمومیت جیوه مبتلا بود و به دنبال شروع چیلاسیون درمانی که در ترکیب با داروهای کورتیکواستروئید نبود، به طور کامل بهبود یافت. یک خانم ۴۱ ساله با سابقه نه ماهه بی خوابی بارز و دردهای عضلانی مداوم همراه با ۸ ماه ادم دوطرفه ساق پا به بیمارستان مراجعه کرد. او ۷ ماه قبل در تریاژ یک بیمارستان پذیرش شده بود و بیوپسی از کلیه اش تغییرات اندکی را نشان داد (شکل). از آن به بعد برای بیمار پردنیزولون تجویز شد (با ۵۰ میلی گرم/ روز به مدت ۱۰ هفته شروع شد و تا ۵ میلی گرم هر دو هفته، کاهش یافت). پروتئینوری شدید ابتدا از ۸.۷۵ گرم/ ۲۴ ساعت به ۱.۰۲ گرم/ ۲۴ ساعت افت کرد اما با تعیین دُز پردنیزولون به میزان ۲۰ میلی گرم/ روز به ۳.۶۹ گرم/ ۲۴ ساعت رسید. در همان دوره، تصویربرداری متعدد و مشاوره های پزشکی برای تعیین علت علائم نرولوژیک انجام گرفتند؛ درمان های مختلف با داروهای استازولامید، میرتازاپین، و آنتی بیوتیک ها ناموفق بودند.
شکل: تظاهرات پاتولوژیک.
A) هیچ گونه پرولیفراسیون مزانژیال یا تشکیل خار وجود ندارد (رنگ آمیزی هماتوکسیلین- ائوزین، بزرگ نمایی ×۴۰۰).
B) حلقه های مویرگی گلومرولی طبیعی و زایده های پایی پدوسیت از بین رفته یا متصل به طور منتشر (میکروسکوپ الکترونیک، بزرگنمایی ×۵۰۰۰، میله مقیاس: ۲µm).
معاینه فیزیکی هنگام پذیرش بیمار برای ادم گوده گذار، پوست رنگ پریده صورت، و لرزش اندک دستها قابل توجه بود. نتایج مطالعات آزمایشگاهی عبارت بودند از هیپوالبومینوری متوسط (۲۵.۲ گرم/ لیتر)، افزایش سطوح کلسترول توتال(۸.۸۳ میلی مول/ لیتر)، پروتئینوری محدوده نفروتیک (۴.۱۸ گرم/ ۲۴ ساعت)، و هیپوکلسمی (۱.۸۶ میلی مول/لیتر). اسکن های مکرر MRI مغزی و ستون فقرات، الکتروانسفالوگرام، و الکترومیوگرافی معمولی بودند. نتایج آزمایشات و بررسی های گسترده برای یافتن علت های متابولیک، روماتیسمی، و عفونی؛ آنتی بادی گیرنده آنتی فسفولیپازA2 ؛ سطوح عناصر نشان دار سرم شامل آهن، مس، و روی؛ و غربالگری کلی برای سرطان ها منفی بودند.
بررسی بیشتر نشان داد که بیمار ۱۰ ماه قبل به یک سالن زیبایی رفته و دو بار در روز از یک کرم سفید کننده صورت که از آنجا خریده بود، استفاده میکرده است. تست توکسولوژی سطوح جیوه در خون و ادرار را به ترتیب به میزان ۴۵.۸ و ۸۷.۱ نانوگرم/ میلی لیتر نشان داد (محدوده مرجع < 2.5). اگر چه جیوه در آرم روی محصول کرم صورت قید نشده بود، اما آزمایش نشان داد که کرم حاوی ۲۷۰۰۰ ppm جیوه است که بالاتر از میزان تعیین شده توسط شورای طراحان مد امریکا با محدوده ۱ppm می باشد. بیمار مصرف کرم صورت را قطع کرد و فوراً چیلاسیون درمانی با یونیتیول (ـunithiol) برایش تجویز شد (۲۵۰ میلی گرم تزریق عضلانی به مدت ۳ روز که با یک دوره توقف ۴ روزه دنبال شد). گلوکوکورتیکوئیدها طی ۴ هفته از ۲۰ میلی گرم/ روز به صفر کاهش یافتند. بی خوابی، درد عضلانی، و لرزش بیمار طی ۲ هفته برطرف شد و درمان با ۴ دوره دیگر چیلاسیون دنبال شد. آلبومین سرم تا ۴۲ نانوگرم/ لیتر افزایش یافت و پروتئینوری منفی شد. بیمار با سطوح جیوه ۳.۶ نانوگرم/ میلی لیتر در خون و ۶.۸ نانوگرم/ میلی لیتر در ادرار به خانه ترخیص شد. طی ۶ ماه پیگیری هیچ گونه علامتی در بیمار عود نکرد.
قرار گرفتن طولانی مدت در معرض کرم های سفید کننده پوست حاوی جیوه می توانند طیف گسترده ای از علائم بالینی شامل لرزش ها، بی خوابی، کاهش حافظه، اثرات عصبی- عضلانی، سردردها، اختلال شناختی، ضایعات مختلف پوستی، چشم درد، و سندرم نفروتیک ایجاد کنند که محدوده آن از بدون علامت تا علائم تهدید کننده زندگی متفاوت است. نفروپاتی ممبران و بیماری تغییرات اندک از ویژگی های پاتولوژیک اصلی هستند. علائم بالینی پیچیده با علت ثانویه به مسمومیت جیوه اغلب سبب اشتباه در تشخیص و تاخیر در درمان مناسب می شود. بنابراین بیماران با شاخص بالای شک بالینی به این بیماری باید برای قرار گرفتن در معرض جیوه به دقت مورد پرسش و پاسخ قرار گیرند.
The American Journal of Medicine. VOLUME 136, ISSUE 3, E39-E40, MARCH 2023
