مترجم: فاطمه عطارزاده – ارشد بیوشیمی
خانمی ۳۴ ساله با سابقه کم کاری تیروئید، همجوشی ستون فقرات C4-7 و برداشتن تومور خارج دورال C5-6 به دلیل کمردرد مربوط به نارسایی ستون فقرات بستری شد. داروها شامل لووتیروکسین، گاباپنتین و باکلوفن بودند. علائم حیاتی فشار خون ۸۴/۱۴۲ میلی‌متر جیوه، ضربان نبض ۹۷ ضربه در دقیقه و تعداد تنفس ۱۸ در دقیقه را نشان داد. معاینه فیزیکی علائم قابل توجهی نشان نداد. پانل متابولیک پایه (BMP) سطح بی کربنات کم (۱۴ میلی مول در لیتر) و شکاف آنیونی بالا (۲۷ میلی مول در لیتر) را نشان داد (شکل). آزمایش‌های اولیه شامل اسید لاکتیک سرم، متانول، اتیلن گلیکول، β-هیدروکسی بوتیرات و سطوح آمونیاک، همه نرمال بود.
شکل. روند سطوح بی کربنات و تری گلیسیرید. بین سطوح بی کربنات در پانل متابولیک پایه (BMP، خط جامد آبی) و گاز خون (خط نقطه چین نارنجی) اختلاف وجود داشت.
درمان او با تزریق بی کربنات شروع شد و برای بازبینی شرایط ستون فقرات به اتاق عمل منتقل شد. گاز خون شریانی PH 7.49 و بی کربنات ۲۶ میلی مول در لیتر را نشان می دهد، در حالی که سطح بی کربنات در BMP با وجود تزریق بی کربنات، عدد ۱۴ میلی مول در لیتر پایین باقی مانده بود. اختلاف بین اسیدوز متابولیک آنیون-گپ فرضی در BMP و آلکالمی با افزایش HCO3- در گاز خون منجر به اقدامات بیشتر شد. پانل لیپیدی تری گلیسیرید بالا ۵۲۲۳ میلی گرم در دسی لیتر و کلسترول تام ۵۹۳ میلی گرم در دسی لیتر را نشان داد. گرفتن شرح حال بیشتر نشان داد که پدربزرگ او سابقه تری گلیسیرید بالا داشته است. شبه هیپوبی کربناتمی ثانویه به هیپرتری گلیسریدمی شدید مشکوک بود و تزریق بی کربنات قطع شد. تری گلیسیرید بیمار با وضوح شکاف آنیونی و سطوح بی کربنات پایین در BMP به ۱۰۴۷ میلی گرم در دسی لیتر کاهش یافت.
اسیدوز متابولیک معمولاً به دلیل اختلال در بافر بی کربنات در خون رخ می دهد که عمدتاً به دلیل یون های هیدروژن بیش از حد یا کاهش بی کربنات است. روش های کمی سازی بی کربنات بین گاز خون و BMP متفاوت است، که در نهایت منجر به اختلاف مشاهده شده در این مورد شد. نمونه گاز خون در دستگاه آنالایزر خون-گاز قرار می گیرد که قادر به اندازه گیری مستقیم pH خون و فشار جزئی CO۲ است. با استفاده از این اطلاعات و معادله هندرسون- هاسلباخ، سطوح بی کربنات محاسبه می شود. در مقابل، یک پانل متابولیک از یک روش آنزیمی یا یک الکترود غیر مستقیم حساس به یون استفاده می کند. اشاره شده است که تری گلیسیریدها می توانند با آنالایزر شیمیایی -آنزیمی که در تاسیسات ما استفاده می شود تداخل داشته باشند. آنالایزر آنزیمی سطوح بی کربنات را از طریق آنالیز اسپکتروفتومتری واکنش فسفونولپیروات کربوکسیلاز اندازه گیری می کند. این واکنش شامل تبدیل CO۲ و فسفونول پیروات به فسفات و اگزالواستات است که سپس به مالات تبدیل می شود. کاهش جذب نور CO۲ متناسب با سطح بی کربنات گزارش شده در پانل متابولیک است. از آنجایی که ذرات لیپیدی خود حجمی را اشغال می کنند، مقداری از نمونه را در فاز آبی جابجا می کنند که منجر به خواندن کمتر می شود. علاوه بر این، این ذرات لیپیدی، به ویژه شیلومیکرون ها و لیپوپروتئین های با چگالی بسیار کم، نور را پراکنده می کنند، که می تواند با هر سنجشی که از انتقال یا جذب نور در تشخیص شیمیایی آن استفاده می کند، تداخل داشته باشد. بنابراین، BMP که از یک روش آنزیمی برای تشخیص بی کربنات استفاده می کند، سطوح بی کربنات پایین را از طریق دو مکانیسم ذکر شده در بالا به اشتباه نشان می دهد.
Akshay Thontakudi, MD. Amresh Kumar, MD. Thanh-Mai Vo, MD. Kana N. Miyata, MD
The American Journal of Medicine. VOLUME 136, ISSUE 1, E14-E15, JANUARY 01, 2023
