مترجم: فاطمه عطارزاده – ارشد بیوشیمی
تب در بیماران مبتلا به سرطان شایع است. تا یک چهارم تب های غیر عفونی می تواند توسط خود تومور (تب تومور) ایجاد شود. تب تومور بیشتر در بدخیمی های خونی رخ می دهد، اگرچه تومورهای جامد نیز می توانند عامل تب باشند. با توجه به دانش ما، کارسینوم سلول سنگفرشی متاستاتیک مری که باعث تب تومور می شود گزارش نشده است.
ارائه پرونده: یک زن ۵۸ ساله مبتلا به کارسینوم سلول سنگفرشی مری با متاستازهای نخاعی با ضعف دو طرفه اندام تحتانی مراجعه کرد و مشخص شد که دارای کلاپس مهره L4 و سندرم دم اسب است. در بدو ورود، دما ۳۹ درجه سانتی گراد و تعداد گلبول های سفید ۱۰۹×۲۱.۲ با غلبه نوتروفیل بود. او قبل از مراجعه هیچ تب یا علائم عفونی را گزارش نکرد. این بیمار تحت لامینکتومی کاهش فشار همراه با حجم‌زدایی تومور قرار گرفت و سفازولین و دگزامتازون بعد از عمل با کاهش دما و تعداد گلبول‌های سفید دریافت کرد.
در روز ۱۱ ام پس از عمل، دمای بدن او به ۳۹.۱ درجه سانتیگراد افزایش یافت. ارزیابی هیچ یافته جدیدی را نشان نداد. کشت ادرار، خون و محل جراحی استریل بود. تجویز وانکومایسین و پیپراسیلین/تازوباکتام آغاز شد. او با وجود مصرف آنتی بیوتیک و استامینوفن طی ۲ هفته بعد، دوره های تب مکرر همراه با لرز، انسفالوپاتی و تاکی کاردی را داشت، شکل (A).
شکل (A) دما در دوره اولیه ۲ هفته ای. هر خط عمودی نشان دهنده یک دوره ۲۴ ساعته است. (B) دما در دوره ۲ هفته ای بعدی. چالش ناپروکسن در خط سیاه اول تجویز شد و بیمار در خط سیاه دوم به پردنیزون شیفت داده شد.
جواب یک آزمایش عفونی و آلرژیک گسترده او، منفی شد. آنتی بیوتیک ها بعد از ۵ روز قطع شد، اما تب ادامه داشت. این علائم مشکوک به تب توموری بود، بنابراین ۲ دوز ناپروکسن ۲۵۰ میلی‌گرم به فاصله ۱۲ ساعت تجویز شد و سپس کاهش دما ایجاد شد. (B) پاسخ به ناپروکسن، همراه با تب های مداوم علیرغم تجویز آنتی بیوتیک ها، از تشخیص تب تومور پشتیبانی می کند. ناپروکسن ادامه یافت و تب بیمار تا حد زیادی باقی ماند (شکل B). اما ۵ روز بعد با وجود ناپروکسن تبش عود کرد. پردنیزون ۳۰ میلی گرم دو بار در روز به عنوان درمان خط دوم برای تب تومور شروع شد. او بیش از ۴۸ ساعت در حالت تب باقی ماند و با پردنیزون ۱۰ میلی گرم روزانه مرخص شد.
دو هفته بعد او با شکستگی پاتولوژیک لگن مجددا بستری شد. پردنیزولون قطع شد، اما تب های مکرر باعث شروع مجدد شد و پس از آن دمای او تثبیت شد. اپیزودهای تب به تدریج با دریافت شیمی درمانی برطرف شد. پردنیزولون برای او ۵ ماه بعد و بدون عود تب قطع شد.
بحث: در بیماران مبتلا به سرطان، تب تومور به عنوان دمای بیش از ۳۷.۸ درجه سانتیگراد تعریف می شود که حداقل روزانه برای بیش از ۲ هفته بدون شواهد عفونت یا آلرژی، بدون پاسخ به درمان آنتی بیوتیکی که با ناپروکسن رفع می شود رخ می‌دهد. تب تومور بیشتر با بدخیمی های خونی، کارسینوم سلول کلیه، کارسینوم سلول های کبدی و تومورهای جامد متاستاتیک به کبد همراه است. نکته مهم آن که، متاستازهای کبدی در این مورد از نظر رادیولوژیک وجود نداشت.
استفاده از ناپروکسن برای تشخیص و درمان تب تومور اولین بار در سال ۱۹۸۴ گزارش شد. تب تومور در عرض ۲۴ ساعت پس از مصرف ناپروکسن کاهش یافت و بیمار تا زمانی که درمان با ناپروکسن ادامه داشت، بدون تب بود. مطالعات بعدی تأثیر ناپروکسن بر تب تومور را تأیید کرد. کورتیکواستروئیدها تا حدودی بر تب تومور تأثیر می گذارند، هرچند به میزان کمتر از ناپروکسن.
این مورد یک درس تشخیصی مهم در بررسی تب در شرایط بدخیمی ارائه می دهد . تومورهای جامد متاستاتیکی که معمولاً با تب همراه نیستند ممکن است حتی در غیاب درگیری کبد باعث تب تومور شوند. پس از رد علل دیگر، چالش ناپروکسن می تواند از نظر تشخیصی و درمانی مفید باشد. در صورت مشاهده پاسخ، می توان با ناپروکسن یا کورتیکواستروئیدها در درمان بدخیمی همراه شد.
Erin Isaza, BS. Laura A. Huppert, MD. Andrew R. Lai, MD. Sam Brondfield, MD
The American Journal of Medicine.VOLUME 135, ISSUE 8, E294-E295, AUGUST 01, 2022
