مترجم: فاطمه عطارزاده – ارشد بیوشیمی
مردی ۵۳ ساله از ملنا مکرر همراه با خستگی و سرگیجه به مدت ۱ ماه شکایت داشت. تب، هماتمز و درد شکم وجود نداشت. معاینه فیزیکی رنگ پریدگی قابل توجهی را نشان میداد. او سابقه پزشکی قابل توجهی نداشت اما ۸ سال پیش به دلیل پارگی طحال ضربه ای، تحت جراحی برداشتن طحال قرار گرفته بود. در زمان بستری، غلظت هموگلوبین وی ۴۲ گرم در لیتر بود.
آزمایش خون مخفی مدفوع مثبت بود. کولونوسکوپی و آندوسکوپی کپسولی یافته های طبیعی را نشان داد. ازوفاگوگاسترودئودنوسکوپی یک ضایعه برآمدگی چند نواری ۵×۴ سانتی متری را نشان داد که به صورت واریس در فوندوس معده ظاهر میشود (شکل ۱a). یک زخم با پایه تمیز و مخاط قرمز آشکار مجاور در بالاترین ارتفاع ضایعه برآمده تشکیل شده است (شکل ۱ b , c).
سونوگرافی آندوسکوپی بعدی چندین نواحی هیپواکویک لوله مانند را نشان داد که از زیر مخاط در داخل ضایعه برآمده در فوندوس معده به دست آمده بودند (شکل ۱ d , e). اسکن توموگرافی کامپیوتری دیواره معده ضخیم شده فوندوس را با مرز نامشخص و توده نامنظم ۳×۳ سانتی متری واقع در حفره طحال نشان داد (شکل ۱ f). تصاویر کبد، ورید پورتال و پانکراس طبیعی بود. آزمایش‌های عملکرد انعقاد، عملکرد کبد و نشانگرهای تومور یافته‌های منفی را نشان دادند.
شکل ۱ ازوفاگوگاسترودئودنوسکوپی یک ضایعه برآمدگی چند نواری را نشان داد که به صورت واریس در فوندوس معده (a) ظاهر می شود. یک زخم با پایه تمیز (b) و مخاط قرمز واضح مجاور (c) در ضایعه برآمدگی ارائه شده است. سونوگرافی آندوسکوپی چندین نواحی هیپواکویک لوله مانند را نشان داد که از زیر مخاط در داخل ضایعه برآمده (d , e) مشتق شده بودند. اسکن توموگرافی کامپیوتری دیواره معده ضخیم شده فوندوس (فلش سفید) با مرز نامشخص و توده نامنظم (فلش زرد) واقع در حفره طحال (f) را نشان داد.
در نهایت لاپاراتومی اکتشافی با رضایت بیمار انجام شد. توده واقع در حفره طحال تایید شد (شکل ۲ a , b). ندول طحال به معده حمله کرده و باعث ایجاد ضایعه برجسته می شود که در لومن فوندوس معده بیرون زده است (شکل ۲ c , d). زخم در ضایعه برآمده به عنوان علت ملنا بیمار در نظر گرفته شد. پس از برداشتن طحال و قسمت آسیب دیده معده، تا ۱ سال دیگر خونریزی وجود نداشت. سطح هموگلوبین بازیابی شد و در پیگیری های بعدی در سطح نرمال باقی ماند.
شکل ۲ بررسی بافت شناسی ساختارهای خاصی از طحال در نمونه جراحی توده واقع در حفره طحال نشان داد (a , b). ندول طحال به مخاط معده گسترش پیدا کرد (c , d).
اسپلنوز پیوند هتروتوپیک بافت طحال در حفره صفاق و جاهای دیگر به دنبال پارگی یا جراحی طحال است. بافت باقیمانده طحال گسترش یافته و خون خود را از بافت های مجاور تامین می کند. این حادثه معمولاً بدون علامت است. در موارد نادری که دستگاه گوارش به شدت توسط طحال مورد تهاجم قرار گرفته باشد، ممکن است خونریزی گوارشی رخ دهد. اسپلنوز معده به صورت توده زیر مخاطی معده و تقلید از تومور استرومایی در بیماران بدون علامت یا درد شکمی گزارش شد. در مورد طحال همراه با تهاجم کولون که به صورت خونریزی گوارشی تحتانی تظاهر می کند، یک نئوپلاسم خون ریزی گرد بزرگ در خم طحال کولون با کولونوسکوپی مشخص شد. علاوه بر این، یک ضایعه بیرون زده زخمی ایلئوم که توسط طحال تهاجم کرده بود، با آندوسکوپی کپسولی در مورد دیگری از خونریزی گوارشی آشکار شد. در این مورد، اسپلنوز با تهاجم فوندوس معده به صورت ضایعه برآمدگی چند نواری ارائه شد و در آندوسکوپی شباهت ظاهری با واریس معده داشت. وجود زخم و مخاط قرمز اطراف ممکن است به عنوان هشداری برای خونریزی گوارشی در نظر گرفته شود. این مورد به درک بهتر ظاهر آندوسکوپی ضایعه معده و تهاجم طحال و ارزیابی خطر خونریزی کمک می کند.
زخم و مخاط قرمز پیشنهاد می کند که در بیماران مبتلا به خونریزی گوارشی، زمانی که سابقه ضربه یا جراحی طحال، توده نابجای شکمی در تصویربرداری و ضایعه برآمده در مجرای گوارشی مجاور وجود دارد، احتمال اسپلنوز مهاجم به دستگاه گوارش باید در نظر گرفته شود. سینتی گرافی با گلبول های قرمز نشاندار شده با تکنسیوم ۹۹ متر به عنوان یک روش غیرتهاجمی قابل اعتماد برای تایید تشخیص طحال گزارش شد. معاینه هیستوپاتولوژیک به عنوان معیار طلایی تشخیص در نظر گرفته می شود. برای بیماران مبتلا به گسترش طحال بدون علامت، جراحی معمولاً توصیه نمی شود. هنگامی که باعث خونریزی گوارشی می شود جراحی لازم می شود. علاوه بر این، آمبولیزاسیون اندوواسکولار می تواند زمانی که شریان مسئول در آنژیوگرافی توموگرافی کامپیوتری شناسایی شده به عنوان یک انتخاب جایگزین باشد.
W Yang,Y Yusufu,C Wang
Journal of Gastroenterology and Hepatology. Volume37, Issue9. September 2022. Pages 1651-1651
