سندرم فیتز هیو کورتیس در غیاب بیماری التهابی لگن

مترجم: آناهیتا خاقانی – مهندس بهداشت

خانمی ۳۴ ساله با وضعیت طبیعی، با درد ناگهانی ربع فوقانی راست شکم و افزایش نشانگرهای التهابی به بخش اورژانس مراجعه کرد. او متاهل و از نظر جنسی با شریک زندگی خود فعال است. سابقه پزشکی قبلی او شامل کانیزاسیون به دلیل نئوپلازی داخل اپیتلیال گردن رحم ۵ سال قبل بود.

بیمار از ترشحات جاری یا اخیر واژن، علائم ادراری یا ناراحتی در حین مقاربت شکایتی نداشت. او متوجه تب با درجه پایین شد (دمای ۳۷.۵ درجه سانتیگراد از طریق دهان در هنگام پذیرش قابل توجه بود). معاینه فیزیکی برای تندرنس شکمی که در ربع فوقانی راست و با علامت مورفی منفی موضعی شده بود معنی‌دار بود. او در طول مدت اقامت در بیمارستان تحت ۲ ارزیابی زنان و زایمان، از جمله معاینه لگنی دو دستی، بدون هیچ یافته غیرطبیعی قرار گرفت. نشانگرهای خونی التهابی به طور مداوم با نرخ رسوب گلبول قرمز ۱۰۰ میلی‌متر در ساعت و پروتئین واکنش‌گر C،ب۳۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر (محدوده طبیعی <0.5 میلی‌گرم در دسی‌لیتر) افزایش یافت. نشانگر ادرار فقط برای گلبول های قرمز +۱ مثبت بود. بررسی عفونی کامل و تصویربرداری اولیه شکم لگن (CT با کنتراست و سونوگرافی) غیر آشکار در نظر گرفته شد. پس از ۷ روز بستری بدون هیچ گونه بهبود بالینی، اولین آزمایش تکثیر اسید نوکلئیک ادرار برای کلامیدیا تراکوماتیس مثبت شد. یک سی تی اسکن اضافی شکم در فاز شریانی، افزایش کپسول کبد را نشان داد که در فاز کبدی ناپدید شد (شکل). علائم شکمی و همچنین نشانگرهای التهابی پس از شروع درمان با داکسی سایکلین به سرعت بهبود یافتند. همه این‌ها نشان می‌دهند که سندرم فیتز-هیو- کورتیس منشأ فرآیند التهابی حاد اوست، اگرچه هیچ علامت و نشانه‌ای نشان‌دهنده بیماری التهابی لگنی فعلی یا اخیر نبود.

شکل: CT در فاز شریانی (A) و پورتال (B). CT  شکم لگنی با کنتراست در فاز شریانی که افزایش کپسول کبدی (فلش‌های سفید) (A) را نشان می‌دهد که در فاز پورتال (B) ناپدید شد.

بحث: سندرم فیتز-هیو-کورتیس یک پیامد  التهابی غیرمعمول عفونت های مقاربتی (STIs)، به ویژه C.trachomatis است. این سندرم عمدتاً در زنان باردار در طول یا مدت کوتاهی پس از شروع بیماری التهابی لگن رخ می‌دهد و با التهاب کپسول کبد و ساختارهای اطراف آن، همراه با ایجاد چسبندگی‌های ثانویه، که باعث درد حاد بالای سمت راست شکم می‌شود، مشخص می‌شود. درد به صورت تیز و موضعی توصیف می شود که اغلب با تنفس عمیق تشدید می شود. نشانگرهای التهابی غالباً افزایش می‌یابند، آنزیم‌های کبدی معمولاً در محدوده طبیعی قرار دارند که دلیل آن کاهش پارانشیم کبد است. پاتوژنز هنوز تعریف نشده و مورد بحث است، اگرچه تئوری های زیادی وجود دارد، از جمله کاشت مستقیم صفاقی باکتریایی (از لگن تا دیافراگم و دیواره شکم)، گسترش هماتوژن، و پاسخ ایمنی اغراق آمیز به عفونت کلامیدیا. تشخیص، چالش برانگیز است و عمدتاً بر اساس سابقه اخیر التهاب لگن، معاینه فیزیکی و تصویربرداری است. دومی دو هدف را دنبال می کند: ۱) حذف علل شایع تر (مانند کولیک صفراوی، کوله سیستیت، و آمبولی ریوی) و ۲) برای تقویت تشخیص. سی تی اسکن با کنتراست در فاز شریانی معمولاً ضخیم شدن و افزایش کپسول کبدی گلیسون را نشان می دهد. چسبندگی‌های سیم‌مانند ویولن دور کبدی علامت بارز سندرم فیتز هیو کورتیس در نظر گرفته می‌شود و در طول تجسم مستقیم دیده می‌شود. درمان آنتی بیوتیکی مبتنی بر پاتوژن (مثلاً داکسی سایکلین ۱۰۰ میلی گرم خوراکی دو بار در روز به مدت ۷ روز یا به طور متناوب یک دوز واحدآزیترومایسین ۱ گرم خوراکی یا یک تک دوز لووفلوکساسین ۵۰۰ میلی گرم خوراکی برای عفونت کلامیدیا بر اساس جدیدترین مراکز کنترل و پیشگیری بیماری دستورالعمل های STI معمولا رضایت بخش است. انتظار می‌رود پاسخ بالینی سریع باشد، اگرچه در صورت تداوم درد شکمی، لاپاراسکوپی اکتشافی و چسبندگی به ندرت مورد نیاز است.

تشخیص سندرم فیتز هیو کورتیس مستلزم سطح بالایی از سوء ظن است و عمدتاً در زمینه بیماری التهابی لگن مورد توجه قرار می گیرد. این مورد نشان می‌دهد که حتی بدون علائم و نشانه‌های التهابی آشکار لگن نیز می‌توان آن را تشخیص داد. همچنین، این مورد تاکید می‌کند که STI قبلی (در این مورد، عفونت قبلی ویروس پاپیلومای انسانی و نئوپلازی داخل اپیتلیالی دهانه رحم) همیشه باید مراقبان را در مورد STI اضافه شده احتمالی آگاه کند.

Roy Rafael Dayan, MD. Dana Braiman, MD. Israel Shenkman, MD. Lisa Saidel-Odes, MD. Nimrod Maimon, MD

The American Journal of Medicine. VOLUME 135, ISSUE 3, E67-E68, MARCH 01, 2022