سال 15, شماره 102, ماهنامه عرصه پزشکی

غربالگری مبتنی بر جمعیت سرطان پروستات با ام آر آی یا سونوگرافی

David Eldred-Evans, MBBS; Paula Burak, MSc; Martin J. Connor, MBBS

در مردانی که برای غربالگری سرطان پروستات با ام آر آی، سونوگرافی و تست آنتی ژن اختصاصی پروستات دعوت شده بودند، نرخ شیوع نتایج مثبت، نرخ بیوپسی و تشخیص سرطان پروستات چند میشود؟

یافته ها: در این مطالعه ی گروهی که در آن ۴۰۸ مرد تحت سه غرباگری قرار گرفتند، در صورتی که تست تشخیص سرطان پروستات بتنهایی استفاه شده بود، امتیاز ام آر آی ۴ یا ۵ با بهبود تشخیص سرطان پروستات قابل توجه از نظر بالینی بدون افزایش تعداد مردانی همراه بود که با سرطان پروستاتی که از نظر بالینی قابل توجه نبود، تحت بیوپسی سرطان قرار گرفتند یا سرطان آنها بطور بالینی بیش از حد تشخیص داده شده بود. سونوگرافی با بهبود عملکرد غربالگری همراه بود.

منظور: این یافته ها نشان می دهد که یک تصویر ام آر آی بدون کنتراست می تواند به عنوان یک تست غربالگری مبتنی بر جامعه دارای ویژگی های مطلوبی باشد.

در حال حاضر برنامه ی غربالگری جمعیت برای سرطان پروستات پیشنهاد نمی شود. آقایان می توانند در مراقبت های اولیه تست آنتی ژن خاص پروستات سرم (PSA) را انجام دهند، البته اگر در مورد مزایا و مخاطرات آن مطلع شوند. اگر تست PSA هر دو تا چهار سال یکبار تکرار شود، می تواند خطر نسبی مرگ و میر ناشی از سرطان پروستات را تا حدود ۲۰ درصد کاهش دهد. با این حال، هنگام شناسایی سرطان های پروستات بی اهمیت از نظر بالینی (تشخیص کم) که نیازی به درمان هم ندارند، بخشی از سرطان های پروستات مهم از نظر بالینی (تشخیص بالا) از دست می رود. تصویربرداری تکنیک منتخب در برنامه های غربالگری جمعیت مبتلا به سرطان ریه و پستان بوده است. روش های مختلف تصویربرداری برای سرطان پروستات در دسترس است، اما بیش از جمعیت عمومی، شواهد به استفاده در مردان تحت مراقبت های ثانویه محدود شده اند. ام آر آی چند پارامتری تقویت شده با کنتراست یک تست تشخیصی با دقت بالا برای تشخیص سرطان های مهم از نظر ایمنی در مردانی می باشد که با افزایش سطح PSA به بیمارستان مراجعه نموده اند. اخیرا، پروتکل های ام آر آی دو پارامتری و بدون کنتراست (کوتاه) توسعه یافته اند که زمان اسکن کوتاهتری را با عملکرد تشخیصی مطلوب ارائه می کنند.

سونوگرافی یک تست جایگزین، ارزان و بیشتر و گسترده تر در دسترس است. اخیرا، ترکیب تصویربرداری حالت B با دیگر روش های سونوگرافی همچون الاستوگرافی موج برشی (SWE) نویدبخش بوده است. الاستوگرافی موج برشی اندازه گیری کمّی نواحی مشکوک در پروستات را بر اساس الاستیسیته ی بافت فراهم می نماید.

امپریال پروستات ۱: مطالعه ی کارآزمایی غربالگری سرطان پروستات با استفاده از تصویربرداری (IP1-PROSTAGRAM) برای تشخیص عملکرد این تست های تصویربرداری برای غربالگری سرطان پروستات انجام شد. ما نتایج اولیه ی مقایسه ی نسبت مردانی را که پس از غربالگری ام آر آی کوتاه، سونوگرافی یا تست PSA به انجام بیوپسی توصیه شده اند، گزارش می کنیم. همچنین تعداد بعدی مردانی که با هر تست از نظر بالینی مبتلا به سرطان مهم و نیز سرطان بی اهمیت پروستات تشخیص داده شده اند، گزارش می نماییم.

اهمیت: غربالگری سرطان پروستات با استفاده از تست آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA) ممکن است به مشکلات تشخیص کم یا بالا منجر گردد. ممکن است ام آر آی کوتاه و بدون کنتراست یا سونوگرافی ترانس رکتال بر این محدودیت ها غلبه نماید.

مداخلات: همه ی شرکت کنندگان تحت غربالگری با تست PSA، ام آر آی (انتشار و T2 وزنی) و سونوگرافی (الاستوگرافی موج برشی و حالت B) قرار گرفتند. هر تست بطور مستقل و بدون اطلاع از نتایج سایر تست ها تفسیر شد. هر دو تست تصویربرداری با مقیاس شک معتبر ۵ درجه ای گزارش داده شدند. هر تستی مثبت بود، یک بیوپسی سیستماتیک ۱۲ هسته ای انجام می پذیرفت. در صوت مثبت بودن نتیجه ام آر آی یا سونوگرافی، تصویربرداری اضافی با هدف پیوستگی نتایج نیز انجام پذیرفت.

نتایج اصلی و اقدامات: نتیجه اصلی نسبت مردان دارای ام آر آی یا سونوگرافی (با امتیاز ۳-۵ یا ۴-۵) یا تست PSA (بزرگتر یا مساوی با ۳ میکروگرم در لیتر) بود. نتایج اصلی ثانویه شامل تعداد موارد  سرطان مهم و بی اهمیت از لحاظ بالینی بود، که اگر هر تست بطور انحصاری انجام می پذیرفت، شناسایی می شدند. سرطان مهم از نظر بالینی به عنوان نمره ی گلیسون ۳+۴ (Gleason) یا بیشتر تعریف می شد.

نتایج: مجموعاً ۲۰۳۴ مرد به شرکت در مطالعه دعوت شدند؛ از ۴۱۱ نفری در غرباگری شرکت نمودند، ۴۰۸ نفر برای دریافت همه ی تست های غربالگری اعلام رضایت کردند. نسبت نتایج ام آر آی مثبت (امتیاز ۳ تا ۵) بیشتر از نسبت نتایج تست PSA مثبت (۱۷.۷%) بود. نسبت نتایج مثبت سونوگرافی (امتیاز ۳ تا ۵) نیز بالاتر از نسبت نتایج مثبت تست PSA (23.7%) بود. برای آستانه تصویربرداری ۴ تا ۵، نسبت نتایج ام آر آی مثبت مشابه نسبت نتایج مثبت PSA (10.6%) بود، درست مانند نسبت نتایج مثبت سونوگرافی (۱۲.۸%). تست PSA (بزرگتر یا مساوی با ۳ نانوگرم در میلی لیتر) ۷ سرطان مهم از لحاظ بالینی را تشخیص داد، امتیاز ام آر آی  ۳ تا ۵، ۱۴ سرطان، و امتیاز ۴ تا ۵ ام آر آی نیز ۱۱ سرطان را تشخیص داد؛ امتیاز سونوگرافی ۳ تا ۵ منجر به تشخیص ۹ مورد سرطان شد و امتیاز سونوگرافی ۴ تا ۵، چهار مورد سرطان را تشخیص داد. سرطان های از لحاظ بالینی بی اهمیت با تست PSA در ۶ مورد، با امتیاز ۳ تا ۵ ام آر آی در ۷ مورد، با امتیاز ۴ تا ۵ ام آر آی در ۵ مورد، با امتیاز ۳ تا ۵ سونوگرافی در ۱۳ مورد، و با امتیاز ۴ تا ۵ سونوگرافی در ۷ مورد تشخیص داده شدند.

نتیجه گیری و ارتباط: در این مطالعه ی گروهی، در هنگام غربالگری جمعیت عمومی برای سرطان پروستات، استفاده از ام آر آی با امتیاز ۴ تا ۵ به منظور تعریف نتیجه ی تست مثبت در مقایسه با PSA به تنهایی در ۳ نانوگرم در میلی لیتر با تشخیص تعداد بیشتری از مردان مبتلا به سرطان های قابل توجه از نظر بالینی همراه بود، بدون افزایش در تعداد مردانی که به انجام بیوپسی توصیه شدند یا افرادی که با سرطان بالینی بی اهمیت بیش از حد تشخیص داده شدند. هیچگونه شواهدی وجود نداشت که سونوگرافی در مقایسه با تست PSA بتنهایی عملکرد بهتری دارد.

JAMA Oncol.  February 11, 2021