مترجم: دکتر الهام خاقانی – پزشک عمومی
حساسیت دارویی به مواد جانبی هنوز مورد توجه قرار نمی گیرد و اغلب منجر به قطع نامناسب دارو می شود. در اینجا، ما یک بیمار مبتلا به آلرژی چند دارویی را گزارش می کنیم که بعداً مشخص شد به دلیل حساسیت بیش از حد به یک ماده جانبی رایج در فرمول های خاص آن داروها است.
خانمی ۷۹ ساله مبتلا به زوال عقل، عفونت های مکرر مجاری ادراری (UTI)، کم کاری تیروئید، ترومبوز وریدی عمقی و آمبولی ریه تحت درمان وارفارین به دلیل عدم بهبود از یک مرکز نگهداری به بخش اورژانس منتقل شد. کارکنان این مرکز گزارش دادند که او از تغذیه و داروها خودداری کرده و وزن خود را کاهش داده است. بیمار در هفته های گذشته به جز خستگی و یبوست، مشکل خاص دیگری را ذکر نکرد. مرور دستگاه های بدن، نکته خاصی نداشت.
او دارای علائم حیاتی پایدار بود و وضعیت ذهنی او در حد پایه بود. او بی توجه به نظر می رسید، دیر پاسخ می داد و در امتحان مینی روانی (MMSE) نمره ۲۵ گرفت. در معاینه بیشتر، تاخیر ریلکس شدن رفلکس های دو طرفه زانو و دوسر بازو و خشکی پوست مشخص شد. بقیه معاینه قابل توجه نبود.
مشخص شد که او کم کاری تیروئید (TSH15.4) دارد و دارای نسبت نرمال بین المللی تحت درمان (INR؛ ۱.۸) است. شمارش کامل خون و پانل متابولیک اولیه قابل توجه نبود. او به دلیل کم کاری تیروئید در بیمارستان بستری شد و دوز بالای لووتیروکسین برای وی شد و ۵ میلی گرم وارفارین (دوز خانگی: ۴ میلی گرم در روز) به دلیل INR کمتر از حد درمان، دریافت کرد. پس از حدود ۳ ساعت از دریافت وارفارین، بثورات عمومی ماکولوپاپولار ایجاد شد. علائم وی به تجویز آنتی هیستامین پاسخ داد و بثورات برطرف شد.
پس از بررسی، مشخص شد که دوز خانگی قرص های ۵ میلی گرمی وارفارین آبی رنگ در مقایسه با قرص وارفارین زرد رنگی که در بیمارستان دریافت کرده بود، بوده است. به گفته شوهرش، او قبلاً بثورات مشابه قرص های وارفارین زرد رنگ داشته است. پس از ارزیابی دقیق، به این نتیجه رسید که او به ۶ FD&C yellow، که یک ماده غیر فعال (کمک کننده) در قرص های ۵ میلی گرمی است، حساسیت دارد. او همچنین به سیپروفلوکساسین و نیتروفورانتوئین حساسیت داشت که بیشتر مورد بررسی قرار گرفت. شوهر بیمار بیان کرد که وی مکرراً سیپروفلوکساسین را بدون هیچ مشکلی دریافت کرده است تا اینکه حدود ۳ سال پیش هنگامی که یک داروی روزانه یکبار برای کاهش بار قرص به او تجویز شد. بلافاصله پس از اولین دوز، بیمار دچار بثورات عمومی شد که خود به خود برطرف شد.
پس از آن، او برای پیشگیری از عود عفونت های مجاری ادراری، آنتی بیوتیک مداوم با نیتروفورانتوئین شروع کرد که او به خوبی تحمل می کرد. بعداً برای سهولت به فرمول یک بار در روز، Macrodantin (ماکروکریستالهای nitrofurantoin) تغییر یافت. او چند ساعت پس از اولین دوز، تغییر حالت بثورات مشابهی برایش ایجاد شد و بثورات با مراقبت حمایتی برطرف شد. از آن زمان به بعد این دو آنتی بیوتیک برای او تجویز نشده و همچنان در فهرست آلرژی ها قرار دارند. فرمول های خاص سیپروفلوکساسین و نیتروفورانتوئین مرتبط با واکنش آلرژیک بیمار از طریق برنامه Pillbox کتابخانه ملی پزشکی مورد بررسی قرار گرفت. ۶ FD&C yellow در هر دو نوع سیپروفلوکساسین و ماکروکریستالهای نیتروفورانتوئین (Macrodantin) یک داروی کمکی بود اما سیپروفلوکساسین کوتاه اثر یا نیتروفورانتوئین مونوهیدرات (Macrobid) نیست. شباهت علائم وی با قرار گرفتن در معرض داروهای ۶ FD&C yellow و عدم وجود هرگونه واکنش نامطلوب دارویی به فرمولاسیون های حاوی ۶ FD&C yellow نشان دهنده حساسیت واقعی وی به رنگ ۶ FD&C yellow به جای مواد فعال موجود در سیپروفلوکساسین، نیتروفورانتوئین یا وارفارین بود.
دوره بیمارستانی بیمار بعد از آن قابل توجه نبود. عدم پیشرفت او به کاهش مصرف خوراکی به دلیل بدتر شدن کم کاری تیروئید نسبت داده شد که در طول بستری شدن پس از شروع مجدد لووتیروکسین بهبود یافت. او در شرایط پایدار مرخص شد و در پیگیری ، آزمایش تحریک آمیز با حساسیت به رنگ آمیزی ۶ FD&C yellow مطابقت داشت. علاوه بر این، هیچ مدرکی از حساسیت به کینولون ذکر نشده است. او همچنین به مصرف وارفارین بدون ۶ FD&C yellow در فرمول بدون هیچ گونه عوارض جانبی ادامه می دهد.
این مورد، نقش سابقه حساسیت دارویی دقیق را در تمایز حساسیت دارویی واقعی از حساسیت کمکی تأکید می کند. واکنش نامطلوب دارویی در پی تغییر در فرمول دارویی باید ارزیابی حساسیت جانبی را تحریک کند.
Vikas Taneja, MD. Isha Taneja, MBBS, MPH. Albana B. Mihali, MD. Rahul Pawar, MD
The American Journal of Medicine. Volum 134, Issue 8. E447-E448, AUGUST 01, 2021
