مترجم: پروین امامی – پرستار
مردی ۳۹ ساله با دیابت نوع ۲ با تاری دید در هر دو چشم که از ۱۰ روز گذشته شروع شده بود، به بخش افتالمولوژی مراجعه کرد. ما در نهایت تصور کردیم که تغییرات انکساری چشم همراه با دیابت عامل اختلال بینایی بیمار میباشد. البته همه شریان ها و وریدهای قابل مشاهده شبکیه به طور غیرمعمول به رنگ سفید کرمی ظاهر شدند (شکل ۱).
بیمار گزارش داد که دو روز قبل از ظاهر شدن علائم، طبق نسخه پزشک خانوادگی اش به خود انسولین تزریق کرده است، علاوه بر این که داروهای هیپوگلیسمیک هم دریافت می کند. او همچنین به خاطر هیپرتانسیون کارودیلول (یک بتا بلوکر) هم دریافت می کرد. به علاوه بیمار گزارش داد که یک روز بعد از شروع مصرف کارودیلول، بثوراتی روی گردن و هر دو بازوی وی ظاهر شدند.
شکل ۱: عکس فوندوس کره چشم شریان ها و وریدهای سفید مایل به کرم رنگ شبکیه را نشان می دهد.
در معاینه بدن بیمار، مجموعه های بیشماری از پاپول های زرد رنگ مجزا روی قسمت فوقانی پشت (شکل ۲A)، شانه ها، پرکوردیوم (شکل ۲B)، شکم و ۴ اندام انتهایی بیمار مشاهده شدند. سرم بیمار لیپمیک بود (شکل ۳ راست) و آزمایشات افزایش بسیار زیاد سطوح تری گلیسرید (۸۲۸۱ میلی گرم/دسی لیتر) و گلوکز خون پس از خوردن غذا (۲۴۳ میلی گرم/ دسی لیتر) را نشان داد.
شکل ۲: مجموعه های بیشمار پاپول های زرد رنگ مجزا روی قسمت فوقانی پشت (A)، شانه ها، گردن، و اپی گاستر (پرکورد) (B) مشاهده شدند.
شکل ۳: یک سرم لیپیدی ظاهر شیری رنگ را نشان می دهد.
ظاهر سفید شیری رنگ شریان ها و وریدهای شبکیه را لیپیدمی رتینالیز می گوییم که به دلیل افزایش سطوح تری گلیسرید ظاهر می شود. مجموعه های بیشمار پاپول های زردرنگ مجزا روی سطح بدن به نظر “ گزانتومای بثوراتی یا اروپتیو” (eruptive) هستند زیرا با افزایش سطوح تری گلیسرید همراه می باشند. بیمار در نهایت برای کنترل سطح گلوکز خون با تزریق انسولین داخل وریدی بستری شد و سطوح تری گلیسرید او با داروهای پایین اورنده لیپید، پمافیبرات، و یک رژیم غذایی کم چرب کنترل شد. همانطور که سطوح تری گلیسرید خون بیمار طی ۳۰ روز بعد بهبود یافت، لیپیدمیا رتینالیز و ضایعات گزانتومی اروپتیو کاهش یافتند. سطوح تری گلیسرید بیمار بعد از ترخیص پایدار ماندند.
بحث
سطوح کنترل نشده گلوکز خون یکی از عوامل مسئول افزایش سطوح لیپید مخصوصاً تری گلیسریدها است. استفاده از داروهای خاص مانند بتابلوکرها، ممکن است احتمالاً سبب هیپرتری گلیسریدمی شود. در حالی که شرایط حاد دیگر مربوط به دیس لیپیدمی مانند گزانتوم ارپتیو یا لیپیدمی رتینالیس به دشواری تشخیص داده می شوند، زیرا اغلب بدون علامت هستند. لیپیدمی رتینالیس زمانی که با افزایش شدید سطوح تری گلیسرید و شیلومیکرون ها همراه باشد، سفید شدن عروق شبکیه و پیگمانتاسیون کرمی رنگ شبکیه را نشان می دهد. لیپیدمی رتینالیس معمولاً بدون علامت است و تغییرات فوندوس چشم زمانی بهبود می یابد که سطوح تری گلیسرید سرم کاهش یابند.
در حالی که یک گزانتوم ارپتیو به رسوبات لیپید در پوست، تاندون ها، و بافت زیرجلدی محدود می شود، معمولاً به صورت دست هایی از پاپول های زرد رنگ مجزا ظاهر می شود که ممکن است پایه اریتماتوز داشته باشند. گزانتوم ارپتیو نیز با هیپرتری گلیسریدمی و شیلومیکرونمی به دلیل اختلال ژنتیکی یا فرایند بیماری زمینه مانند دیابت همراه هستند. گزانتوم های ارپتیو به وسیله درمان هیپرتری گلیسریدمی، درمان بیماری اولیه و محدودیت رژیم غذایی برطرف می شوند.
Tatsuya Fujikawa, MD, PhD. Yuka Sogabe, MD
American Journal of Medicine. VOLUME 135, ISSUE 2, E42-E43, FEBRUARY 01, 2022
